ارتودنسی دندان

هدف از درمان ارتودنسی ثابت

حرکت دندانها در فضای مناسب، تنظیم دندانهای شلوغ و اصلاح روابط دندانهای دو فک می باشد. دندان ها به این دلیل نامرتبند که یا شخص سایز فکش کوچک است و یا سایز دندان هایش درشت می باشد و جهت مرتب کردن دندان ها با ارتودنسی ثابت یا متحرک نیاز به ایجاد فضای لازم جهت وارد کردن دندان های خارج از قوس به داخل قوس دندانی داریم.

 

ارتودنسی نامرئی چیست؟

بریس اینویزیلاین یا ارتودنسی نامرئی در تهران در سال 1999 توسط تکنولوژی الاین ابداع شد. وسایل متحرک ارتودنسی از مجموعه پلاک‌های پلاستیکی شفاف نامرئی تشکیل می‌شود که به خوبی روی دندان‌ها قرار می‌گیرند و آنها را به تدریج به سمت موقعیت دلخواه حرکت می‌دهند. اینویزیلاین امروزه به دلیل ارائه پلاک‌های متحرکی با ضخامت کمتر از یک میلی متر برند پیشرو و شناخته شده‌ای در زمینه وسایل ارتودنسی دندان است. این پلاک‌ها از بریس‌های تشکیل شده از سیم و براکت بسیار زیباتر هستند و گزینه مناسب‌تری برای درمان انواع نامرتبی‌های جزیی و ردیف کردن دندان به شمار می‌روند.

 

 ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی ثابت (Fixed orthodontics)

منظور از ارتودنسی ثابت این است که بیمار نمی تواند دستگاه ارتودنسی را از دهان خارج نماید. در دستگاه ارتودنسی ثابت اجزا به صورت نگین هایی برروی دندان چسبانده شده و ثابت می گردند. به این نگین ها براکت می گویند. این روش درمانی برخلاف درمانهای متحرک، وابسته به همکاری بیمار نمی باشد.

در درمانهای ارتودنسی ثابت می توان ماهی یک میلیمتر دندان را حرکت داد

 

درمان ارتودنسی ثابت

درادامه می توانیم مراحل ارتودنسی دندان را ب وضوح درک کنیم:

در درمانهای ارتودنسی ثابت می توان ماهی یک میلیمتر دندان را حرکت داد و این امر در بعضی مقاطع درمانی چندان مشهود نخواهد بود. در بعضی از موارد از بیمار براساس نوع ناهنجاری دندان کشیده می شود. در این گونه از بیماران در چند جلسه اول حرکت دندانها بخوبی مشهود است و دندانها به جای فضای خالی حرکت داده می شوند که از نظر بیمار به خوبی قابل مشاهده است. بیمار می بایست ماهی یک بار جهت درمان ویزیت شود.

 

در هر جلسه بعد از فعال کردن کش ها، سیم ها و یا فنرها ممکن است بیمار مقداری درد داشته باشد که به مرور زمان در هفته اول کاهش می یابد. گاهی در بین جلسات معاینه به دلیل حرکت دندانها ممکن است مقداری از انتهای سیم ها از آخرین دندان خارج شود و باعث احساس تیزی و آزار گونه بیمار شود که در این صورت نیاز است بیمار وقت اورژانس گرفته و زودتر از موعد مقرر به مطب مراجعه نماید تا انتهای سیم کوتاه شود.

 

در مرحله ارتودنسی ثابت براکت ها بر روی دندانها چسبانده می شوند و یک سیم از بین براکت ها گذرانده می شود که با کش های بسیار ظریف به براکت ها انداخته می شود. این کش ها می توانند سفید و یا رنگی باشند. این کش ها در هر جلسه تعویض می شود ولی سیم ها ممکن است هر جلسه عوض نشود و براکت ها هم تا انتهای دوره درمانی در دهان باقی می مانند.

 

در بعضی از موارد نیاز است که از بیمار دندان کشیده شود که براساس نوع ناهنجاری، شدت ناهنجاری، سن مراجعه بیمار، می تواند هر نوع دندانی باشد که معمولاً آسیاهای کوچک فک بالا و پایین می باشد. اما به عنوان یک قانون هرگز نباید دندانهای نیش کشیده شود حتی اگر کاملاً بیرون زده و یا نهفته باشند مگر شرایط به گونه ای باشد که دندان نیش نهفته در موقعیتی قرار گرفته باشد که امکان حرکت دادن آن وجود نداشته باشد.

 

معمولاً دندانهای آسیای کوچک کشیده می شوند و دندان نیش در فضای مناسب قرار داده می شود. گاهی براساس شرایط موجود ممکن است یک دندان ثنایا از فک پایین در قسمت جلو کشیده شود. فواصل دندانی کشیده شده با رفع شلوغی دندانهای دیگر و یا با عقب بردن دندانهای قدامی فک بالا و پایین پر می شوند. فواصل ایجاد شده در اثر کشیدن دندانها با حرکت سایر دندانها در پایان درمان به طور کامل بسته می شود و بیمار مشکلی از نظر داشتن فضا بین دندانها، نخواهد داشت.

 

معمولاً بیماران نگران هستند که در صورت کشیده شدن دندانها فضای آنها خالی می ماند اما در صورتی که دستور کشیدن دندان به درستی داده شده باشد این نگرانی بی مورد است. در اثر درمان ارتودنسی و حرکت دندانها به فضای دندان کشیده شده، ممکن است فضا برای رویش دندانهای عقل محیا گردد. کشیدن دندان عقل یا مولر سوم باعث مرتب شدن دندانهای جلو نمی شود و از فضای دندان عقل یا مولر سوم نمی توان برای منظم کردن دندانهای نیش یا قدامی استفاده کرد.

 

به شرط وجود سلامت لثه ها و بافت های نگه دارنده دندانها امکان حرکت دندانها با ارتودنسی ثابت در هر سنی وجود دارد. گرچه با افزایش سن مختصری سرعت حرکت دندانها کاهش می یابد. ولی به عنوان یک قانون کلی بهتر است بیمار قبل از بلوغ ویزیت شود تا بتوان از رشد فکین در جهت رفع ناهنجاری کمک گرفت.

 

ارتودنسی ثابت به دلیل پیچیدگی و نیاز به ظرافت کاری بالاتر، طولانی بودن مدت درمان، در دوره دندانپزشکی عمومی آموزش داده نمی شود و آموزش آن فقط در دوره تخصصی ارتودنسی انجام می شود. بنابراین بایستی برای درمان با ارتودنسی ثابت فقط به متخصص ارتودنسی مراجعه کرد.

 

هزینه ارتودنسی

عوامل مختلفی بر روی هزینه ارتودنسی دندان تأثیر می‌گذارند و اگر شما به دنبال انجام درمان ارتودنسی دندان هستید می‌بایست از هزینه ارتودنسی آگاه باشید. بهترین روش برای تخمین هزینه ارتودنسی برگزاری یک جلسه ویزیت و معاینه بالینی توسط متخصص ارتودنسی می‌باشد. حق ویزیت به عنوان بخشی از هزینه ارتودنسی نیز می‌بایست در نظر گرفته شود زیرا برخی از پزشکان و مراکز دندان پزشکی، برای مشاوره و بررسی مشکلات دندان و معرفی نوع مناسب ارتودنسی دندان، هزینه می‌گیرند و برخی دیگر این کار را رایگان تقبل می‌کنند.

و همچنین هزینه هر کدام از روش های ارتودنسی با یکدیگر تفاوت جزئی دارند، و نکته مهمتر قیمت ارتودنسی متحرک می باشد ک تقریبا کمتر از دیگر روش های ارتودنسی می باشد.

مدت درمان ارتودنسی ثابت

مدت زمان ارتودنسی دندان به طور متوسط 2 سال می باشد ولی براساس نوع ناهنجاری بیمار و شدت مشکل می تواند بیشتر هم بشود.

 

در طول درمان اتودنسی ثابت از چه غذاهایی باید اجتناب کرد؟

بیمار در هنگام دوره درمانی ثابت نباید غذاهایی با قوام سفت مثل ته دیگ، بلال، میوه های هسته دار، زیتون و غیره را استفاده نماید. در غیر این صورت براکت از دندان جدا می شود که می بایست براکت جدیدی برای بیمار چسبانده شود که این امر می تواند باعث طولانی شدن زمان درمان و آسیب به دندان گردد و همچنین استفاده از غذاهای سفت باعث درد دندان ها می شود. در این دوره بیمار از نظر بهداشت، به مراقبت های خاصی نیاز دارد تا از ایجاد تغییر رنگ و پوسیدگی در دندانها جلوگیری به عمل آید.

 

عوارض عدم درمان ارتودنسی

از عوارض عدم درمان ارتودنسی دندان ها به راحتی تمیز نمی شوند

- اشکال در جویدن و هضم غذا را به همراه دارد.

- به خاطر فشار اضافی به لثه، دندانها لق می‌‌شوند.

- به خاطر سایش غیر طبیعی، دندانها ضعیف می‌‌شوند.

- می‌‌تواند باعث سردردهای مزمن یا دردهای صورت شود.

- گاهی به دلیل تنگی فک، مشکلات تنفسی مانند تنفس از طریق دهان ایجاد می‌‌شود.

- گاهی به دلیل تنگی فک انحراف در فک و عدم تقارن صورت ایجاد می‌‌شود.

- دندانها به راحتی تمیز نمی‌‌شوند و در نتیجه پوسیدگی و مشکلات لثه را به همراه خواهد داشت.

- گاهی به علت جفت نشدن صحیح دندانها، گاز گرفتن مکرر زبان یا گونه پیش می‌ آید.

- ممکن است موجب ایجاد ناراحتی مفصل گیجگاهی

– فکی شود که احتمال دارد با مشکلات شنوایی نیز در ارتباط باشد.

 

مضرات ارتودنسی

از مضرات ارتودنسی دندان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

دندان درد، احساس ناراحتی و فشار بر روی دندان‌ها

وقتی که درمان ارتودنسی شروع می‌شود و نیز بعد از هر جلسه ویزیت در طول دوره درمان، ممکن است شما فشار آزار دهنده‌ای را بر روی دندان‌های خود احساس کنید یا دندان درد و یا فقط کمی ناراحتی داشته باشید. این به خصوصیات فردی و آستانه تحمل درد هر فرد بستگی دارد.

 

خراش و کبودی

همچنین در آغاز دوره درمان ارتودنسی ممکن است خراش‌ها و کبودی‌هایی بر روی پوشش مخاطی دهان شما ایجاد شود که این عمدتاً به دلیل وسایل ارتودنسی ثابت است. در چنین مواردی از موم محافظ ارتودنسی بر روی وسایل ارتودنسی استفاده می‌شود. عوارض ارتودنسی دندان حالت موقتی دارد و معمولاً تا 5 الی7 روز بعد از شروع درمان، برطرف می‌شود. بعد از این مرحله، پوشش مخاطی دهان با سیم‌کشی روی دندان‌ها تطابق پیدا می‌کند و سایش بین آنها از بین می‌رود.

 

سن مناسب ارتودنسی

اگر سن بیمار کمتر باشد درمان راحت تر، کوتاه تر و موفقیت آمیزتر خواهد بود

درمان بستگی به نوع ناهنجاری، شدت مشکل دارد. اگر سن بیمار کمتر باشد درمان راحت تر، کوتاه تر و موفقیت آمیزتر خواهد بود. در بیمارانی که دارای مشکل فکی هستند حتما باید بیمار را قبل از بلوغ معاینه کرد. در مورد پسرها 9 سالگی و در مورد دختر ها 8 سالگی معمولا مناسب ترین زمان است.

 

براساس نوع ناهنجاری می توان زودتر هم انجام شود به عبارت دیگر در بعضی از موارد باید درمان را حتی زودتر از 8-9 سالگی شروع کرد که نوع ناهنجاری تعیین کننده آن است. اگر متخصص ارتودنسی در بیمار مشکل فکی را تشخیص دهد، باید با کمک دستگاه های ارتودنسی مشکل فکی بیمار درمان شود چراکه در صورت عدم درمان در زمان مناسب، دیگر نمی توان مشکل بیمار را فقط با ارتودنسی درمان کرد و بیمار نیاز به جراحی فک خواهد داشت.

 

بنابراین ویزیت به موقع در درمان ناهنجاری های دندان و فک بسیار اهمیت دارد ولی اگر بیمار دارای مشکل فکی نباشد و فقط دندان های او نیاز به درمان برای ردیف شدن داشته باشند در آن موقع می توان درمان را در هر سنی انجام داد گرچه در آن شرایط هم بهتر است درمان را در محدوده 10 تا 12 سالگی شروع کرد.

 

بنابراین بیماری که مشکل دندانی دارد، می تواند درمان را در هر سنی به شرطی که مشکلات لثه ای نداشته باشد انجام دهد ولی اگر مشکل فکی در سنین بزرگسالی وجود داشته باشد دیگر درمان ارتودنسی به تنهایی کارساز نخواهد بود و در آن زمان بیمار نیاز به جراحی به همراه ارتودنسی خواهد داشت. اگر مشکل فکی بیمار در سنین قبل از بلوغ تشخیص داده شود می توان با ارتودنسی به تنهایی و بدون نیاز به جراحی فک، بیمار را درمان کرد. مجدداً تاکید می شود اگر بیماران که مشکل اسکلتی در فک‌هایشان دارند، در سنین رشد و قبل از بلوغ به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند، درمان موفق‌تری خواهند داشت و می‌توان از فرآیند رشد در درمان ارتودنسی استفاده کرد.

 

در بیماران بزرگسال، اگر مشکل دندانی است می‌توان با درمان‌های غیرجراحی مانند براکت و سیم مشکل را حل و دندان‌ها را مرتب کرد ولی اگر مشکل مربوط به اسکلت فک‌ها باشد، در یک فرد بالغ باید نخست مشکلات دندانی را با ارتودنسی اصلاح و به دنبال آن با جراحی موقعیت فک‌ها را اصلاح کرد.

 

مراقبت های حین ارتودنسی

در صورت مشاهده هر گونه زخم و مشکل در حین ارتودنسی به دندانپزشکی مراجعه کنند

• مراجعات منظم و به موقع به مطب دندانپزشکی و از پلاک ثابت ارتودنسی

• رعایت بهداشت با دقت بسیار زیاد در ارتونسی ثابت و تمیز کردن منظم و بی وقفه براکت ها و لابه لای سیمهای ارتودنسی، چرا که عدم رعایت بهداشت باعث از بین رفتن دندانها می شود.

• در صورت مشاهده هر گونه زخم و مشکل به دندانپزشکی مراجعه کنند.

• ممکن است پس از گذاشتن پلاک و یا براکتهای ارتودنسی تا چند روزی مشکل تکلم و یا جویدن داشته باشید، نگران نباشید عادت خواهید کرد.

• از آنجایی که هزینه و طول مدت درمان ارتودنسی ثابت بیشتر است، پس بهتر آنست که هر چه زودتر نسبت به اصلاح دندانها اقدام نمایید که در صورت امکان، ارتودنسی متحرک درمان صورت گیرد.

• در حین درمان ارتودنسی از جویدن آدامس و خوردن غذاهای سفت و چسبنده اکیداً خودداری کنید.